Lymfoedeem

Herken je dit?

  • Een zwaar en moe of ‘strak’ gevoel in een arm of been
  • Zwelling
  • Kleding, sieraden en schoenen gaan knellen
  • Tintelingen
  • Stijve, pijnlijke en minder beweeglijke gewrichten
  • Pijn

Het zijn allemaal symptomen van (beginnend) lymfoedeem. Het kan zijn dat je maar één van deze dingen opmerkt. Juist dan is het goed te onderzoeken wat te doen.

Wat is de oorzaak?
Bij lymfoedeem is de afvoer van lymfe verstoord. Het lymfevatstelsel bestaat naast het bloedvatstelsel en zorgt voor afweer en extra vocht afvoer. Lymfoedeem is soms aangeboren , maar meestal  ontstaat het na beschadiging van het lymfestelsel, bijvoorbeeld na een ongeluk of een operatie. Aangeboren ( primair) lymfoedeem heb je als er te weinig lymfevaten zijn aangelegd, of als die vaatjes niet optimaal werken. Je ziet dit oedeem meestal in voeten en benen. Soms bestaat het al vlak na de geboorte, maar meestal merk je het tussen  puberteit en 35 jaar. De aanleiding is dan een verwonding of zelfs een simpele muggenbeet, die het “ slapende” lymfoedeem activeert.
Gekregen( secundair) lymfoedeem komt door beschadiging van het lymfestelsel, bijvoorbeeld na een operatie, waarbij lymfklieren verwijderd zijn. Maar ook na een botbreuk, verbranding, of wondroosinfectie.
Het oedeem ontwikkelt zich in de buurt van de beschadigde onderdelen van het lymfestelsel. De meest voorkomende plekken zijn de armen en  benen. Secundair lymfoedeem kan vele jaren na de blessure optreden
Het is lastig te voorspellen of iemand lymfoedeem gaat krijgen, zelfs bij dezelfde operatie, infectie of bestraling.
Wat kan ik voelen en wat kan ik zelf doen?
Een zwaar en moe gevoel is kenmerkend voor beginnend lymfoedeem. De lymfafvoer is verstoord, al hoef je de zwelling nog niet te merken.Er kan op celniveau al verandering zijn.  Het gevoel kan verdwijnen door rust.
Als je een verdikking ziet kan je een testje doen, de test van Godet. Druk minsten 20 seconden met je vinger of duim stevig in het weefsel. Als er een afdruk zichtbaar wordt die zich in enkele seconden tot minuten weer langzaam vult en verdwijnt, dan is er sprake van pitting oedeem. Pitting oedeem hoort bij beginnend oedeem.  Als het oedeem langer bestaat is de zwelling is niet meer gemakkelijk in te drukken en er ontstaat geen putje, je ziet non pitting oedeem. Dat is op verharding van het weefsel en duidt op langer bestaand oedeem.
Tintelingen zonder dat er een zichtbare zwelling te zien is horen ook bij beginnend lymfoedeem.
Stijve, pijnlijke en stramme gewrichten komen door druk van het vocht en horen bij een langer bestaand oedeem.
Lymfoedeem zelf is niet pijnlijk. Toch kan je pijn voelen als de zwelling snel ontstaat of erger wordt. Tijdens de chirurgische behandelingen vanwege kanker worden regelmatig gevoelszenuwtjes beschadigd. Hierdoor kan zich zenuwpijn (neuropathie) ontstaan, die kan verergeren bij lymfoedeem
Lymfoedeem kan van dag tot dag variëren. Sommige mensen voelen dat. Als er meer lymfafvoer is, voel je iets eigenaardigs, alsof er ‘mieren of wormpjes onder de huid bewegen’.
Bij elke vorm van lymfoedeem is het zaak dit lichaamsdeel te gebruiken zonder overbelasting. Ga zelf rustig op zoek naar het juiste evenwicht. Te veel is niet goed, maar stilhouden beslist ook niet!
Binnen je eigen mogelijkheden kan je deze dingen onderzoeken:

  • let ik op voldoende pauzes bij inspanning?
  • knellen mijn kleren?
  • irriteert mijn shampoo, zeep, schoonmaakmiddel?
  • let ik op wondjes?
  • droog ik mij secuur af?
  • is mijn gewicht in orde?
  • neem ik voldoende beweging?

Wat kan HuidOedeem doen?
Bij HuidOedeem zijn we getraind in het opsporen van de symptomen. We brengen in kaart wat er gebeurd is, wat de activiteiten zijn, en wat de “trigger factoren” zijn, nu of in de toekomst. Daarmee gaan we samen op zoek naar de beste mix van behandelmethodes. Dat kan een simpel life-style advies zijn, maar ook een sessie van behandelingen.

Bel HuidOedeem voor een  screening . Wij kunnen gelijk starten met de behandeling. Het valt onder de fysiotherapie van de aanvullende verzekering. HuidOedeem werkt nauw samen met de artsen en verpleegkundigen van het UMCG.

Tip: bij het eerste consult is een verwijzing niet nodig, maar wel aan te bevelen. Zo kunnen we beter overleggen je arts of gespecialiseerd verpleegkundige.
www.verwijsoedeem.nl is een handige site voor je arts (op deze site onder <verwijzingen voor artsen>)